مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: هیجانات تحصیلی به‌طور مستقیم در پیوند با فعالیت‌های پیشرفت یا پیامدهای پیشرفت هستند. هدف پژوهش حاضر، مقایسهٔ اثربخشی آموزش خودتنظیمی و آموزش خودابرازی بر هیجانات مثبت تحصیلی دانش‌آموزان دختر دورهٔ متوسطهٔ اول شهرستان کوهچنار بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و دورۀ پیگیری یک‌ماهه همراه با گروه گواه بود. نمونهٔ پژوهش را نود نفر از دانش‌آموزان دختر داوطلب سه کلاس دورهٔ متوسطهٔ اول شهرستان کوهچنار در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ تشکیل دادند. آزمودنی‌ها به‌صورت تصادفی به گروه‌ آزمایش خودتنظیمی و گروه آزمایش خودابرازی و گروه گواه اختصاص یافتند. دانش‌آموزان در گروه‌های آزمایش به‌مدت هشت جلسه آموزش مهارت‌های مرتبط را دریافت کردند و گروه گواه به برنامه‌های عادی کلاس خود ادامه داد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامهٔ هیجانات تحصیلی (پکران، ۲۰۰۵) استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۳ انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در گروه گواه، در میانگین هیجان‌های لذت و غرور، بین مراحل مختلف آزمون تفاوت معناداری وجود نداشت؛ اما در گروه‌های آزمایش در مراحل پس‌آزمون و پیگیری درمقایسه با پیش‌آزمون، افزایش معناداری در میانگین هیجان‌های لذت و غرور ایجاد شد (۰٫۰۰۱=p). اثربخشی آموزش‌های خودتنظیمی و خودابرازی بر افزایش هیجان‌های لذت و غرور، در طول زمان پایدار بود. بین گروه گواه با گروه‌های آزمایش تفاوت معناداری در هیجان‌های لذت و غرور وجود داشت (۰٫۰۵>p). در هیجان‌های لذت و غرور، بین گروه‌های آزمایش با یکدیگر تفاوت معناداری مشاهده شد (۰٫۰۵>p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، آموزش خودابرازی و خودتنظیمی بر افزایش هیجانات مثبت تحصیلی دانش‌آموزان مؤثر بوده و در طول زمان نیز پایدار است؛ اما در مقام مقایسه، آموزش خودابرازی بر هیجان لذت و آموزش خودتنظیمی بر هیجان غرور، اثربخشی بیشتری دارد.